ԿՈՄԻՏԱՍԻ ԱՆՎԱՆ ԱԶԳԱՅԻՆ ՔԱՌՅԱԿ
Կոմիտասի անվան քառյակն ստեղծվել է 1924թ. նոյեմբերին Մոսկվայի կոնսերվատորիայի ուսանողներ Ավետ Գաբրիելյանի, Լևոն Օհանջանյանի, Միքայել Տերյանի և Սարգիս Ասլամազյանի նախաձեռնությամբ:
1925թ. հունվարի առաջին օրերին սկսել է իր կանոնավոր փորձերն ու պարապմունքները` պրոֆեսոր Ե.Մ. Գուզիկովի ղեկավարությամբ: Վերջինս կազմել է նորաստեղծ անսամբլի կատարողական ծրագիրը` նախատեսված հունվարից մինչև ուսումնական տարեվերջ: Առաջին ստեղծագործությունը, որի վրա պետք է աշխատել են երիտասարդ երաժիշտները, Բեթհովենի N 1 կվարտետն էր, որի կատարման նախապատրաստումը տևել է շուրջ երկու ամիս: Առաջին ելույթը տեղի է ունեցել 1925 թ. մարտի 1-ին:
1925-1931թթ. քառյակը համերգներով հանդես է եկել ԽՍՀՄ բազմաթիվ քաղաքներում և Հայաստանում, իսկ 1931-ն արժանացել է Հայկական ՍՍՀ պետական կվարտետի կոչման:
1932թ. մայիսին Հայկական ԽՍՀ կառավարությունը քառյակին շնորհել է Կոմիտասի անունը՝ դեռևս մեծ երգահանի կենդանության օրոք:
1936թ. անսամբլը հաղթել է ԽՍՀՄ կոմպոզիտորների միության մրցույթում, իսկ 1938 թ. լարային քառյակների համամիութենական մրցույթում բաժանել առաջին մրցանակը:
1938թ. անսամբլի երաժիշտներն արժանացել են Հայկական ԽՍՀ վաստակավոր, իսկ 1945-ին՝ ժողովրդական արտիստների կոչումների:
Քառյակի հետ ելույթներ են ունեցել հռչակավոր կատարողներ Ս. Ռիխտերը, Մ. Ռոստրոպովիչը, Է. Գիլելսը և ուրիշներ:
Կոմիտասի անվան քառյակն առաջինն էր խորհրդային երաժշտախմբերից, որ հետպատերազմյան շրջանում՝ 1953-ին, մեկնել է արտասահմանյան հյուրախաղերի:
Քառյակն իր արվեստով նվաճել է ԱՄՆ-ը, Կանադան, Ճապոնիան, Ավստրիան, Անգլիան, Նորվեգիան, Գերմանիան, Չեխոսլովակիան և այլ երկրներ:
52 տարի անընդմեջ քառյակի առաջին ջութակահարն ու գեղարվեստական ղեկավարն է եղել ականավոր երաժիշտ Ավետ Գաբրիելյանը: 44 տարի քառյակին է նվիրվել տաղանդաշատ թավջութակահար և կոմպոզիտոր Սարգիս Ասլամազյանը:
1970-ին Ա. Գաբրիելյանը քառյակ է հրավիրել Մոսկվայի կոնսերվատորիայի ուսանող, միջազգային մրցույթների դափնեկիր Էդուարդ Թադևոսյանին, որը Մաեստրոյի կողքին վեց տարի ելույթներ է ունեցել որպես 2-րդ ջութակահար: Իսկ 1976-ին Ա.Գաբրիելյանը Գվարներիի իր ջութակը և 1-ին ջութակահարի տեղը հանձնել է Է. Թադևոսյանին, ով առայսօր հանդիսանում է Կոմիտասի անվան քառյակի գեղարվեստական ղեկավարը: